त्रिवि स्ववियु निर्वाचनमा उज्ज्वल खड्काको उम्मेदवारी: स्वतन्त्र विद्यार्थी आन्दोलनको नयाँ आशा

काठमाडौं । त्रिभुवन विश्वविद्यालय (त्रिवि) केन्द्रीय क्याम्पसमा स्ववियु निर्वाचनको घडी नजिकिँदै जाँदा विद्यार्थी राजनीति नयाँ मोडमा प्रवेश गरिरहेको छ। विद्यार्थी संगठनहरू आ-आफ्ना उम्मेदवारलाई जिताउने रणनीतिमा जुटिरहेका बेला स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेका उज्ज्वल खड्काले निर्वाचनलाई थप रोचक बनाएका छन्। उनी कुनै पनि राजनीतिक संगठनको छायाँबिना, शुद्ध विद्यार्थी मुद्दामा केन्द्रित रहँदै चुनावी मैदानमा उत्रिएका छन्। उनका एजेन्डा शिक्षाको गुणस्तर अभिवृद्धि, विद्यार्थी हक-अधिकार संरक्षण र विश्वविद्यालय सुधारमा आधारित रहेको छ। त्रिविका विद्यार्थीबीच उनको उम्मेदवारीले उत्साह थपेको देखिन्छ।

उज्ज्वल खड्काले विगत केही वर्षदेखि विद्यार्थी हितका पक्षमा आवाज उठाउँदै आएका छन्। उनी केवल चुनाव जित्ने आकांक्षाका साथ नभई विद्यार्थीहरूको वास्तविक समस्या समाधान गर्ने दृढ संकल्पसहित अघि बढिरहेका छन्। उनी नेतृत्व विकास, क्याम्पस भित्रको अकादमिक सुधार र भौतिक पूर्वाधारमा सुधार ल्याउने स्पष्ट योजनासहित मैदानमा छन्। त्रिवि प्रशासनिक समस्याले ग्रस्त हुँदा विद्यार्थीहरूले आफ्ना गुनासा सुनाउने सशक्त प्रतिनिधि खोजिरहेका छन्र  उज्ज्वल त्यही अभाव पूर्ति गर्न सक्षम उम्मेदवारका रूपमा हेरिएका छन्।

राजनीतिक प्रभावबाट मुक्त रहनु उज्ज्वलको प्रमुख विशेषता हो। उनी कुनै पनि पार्टीको निर्देशनअनुसार नभई स्वतन्त्र रूपमा विद्यार्थीहरूको पक्षमा उभिन चाहन्छन्। उनको विचारमा विश्वविद्यालय विद्यार्थी राजनीति गर्ने थलो मात्र नभई शिक्षाको केन्द्र हुनुपर्छ। उनले दलीय हस्तक्षेपका कारण शिक्षाको गुणस्तर खस्किएको भन्दै यसलाई सुधार्न दृढ संकल्प लिएका छन्। उज्ज्वलको स्वतन्त्र उम्मेदवारीले त्रिविमा नयाँ युगको संकेत गर्दैछ, जहाँ विद्यार्थीका सरोकार प्राथमिकता पाउनेछन्।

स्वतन्त्र उम्मेदवारीको महत्त्व

विगतका स्ववियु निर्वाचनहरू हेर्ने हो भने अधिकांश विद्यार्थी संगठनहरू दलगत स्वार्थका आधारमा चलेका छन्। विद्यार्थीका मूल मुद्दाहरू गौण बन्ने, नेताहरू स्ववियु पदलाई व्यक्तिगत लाभको सीढी बनाउने प्रवृत्ति हाबी हुँदै आएको छ। यस्तो अवस्थामा, खड्काले स्वतन्त्र रूपमा चुनाव लड्ने निर्णय गर्नु आफैंमा हिम्मतको कुरा हो। उनी विद्यार्थी राजनीति दलगत खेलको माध्यम नभई, वास्तविक समस्याको समाधान गर्ने मञ्च हुनुपर्छ भन्ने पक्षमा छन्।

स्वतन्त्र उम्मेदवार हुनुको अर्थ केवल कुनै संगठनमा नबाँधिनु मात्र होइन, बरु स्वतन्त्र सोच, निष्पक्ष कार्यशैली र वास्तविक विद्यार्थी आवश्यकतामा केन्द्रित दृष्टिकोण हो। खड्काको उम्मेदवारी यिनै कुरालाई प्रतिबिम्बित गर्छ। उनले आफूलाई ‘परिवर्तनकारी विद्यार्थी नेता’ का रूपमा उभ्याउँदै शैक्षिक सुधार र क्याम्पस व्यवस्थापन सुधारलाई प्रमुख एजेन्डा बनाएका छन्।

शैक्षिक सुधारको संकल्प

खड्काले आफ्नो उम्मेदवारी घोषणासँगै त्रिविलाई ‘Academic Excellence’ को मार्गमा लैजाने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका छन्। हाल त्रिविमा देखिएको शिक्षाको गुणस्तर खस्कँदै गएको यथार्थ नकार्न सकिँदैन। परीक्षा प्रणालीमा ढिलाइ, पाठ्यक्रम अद्यावधिक नहुनु, प्रयोगात्मक शिक्षाको अभाव, र विद्यार्थीलाई विश्वस्तरीय अवसर दिन नसक्ने अवस्थाले धेरैलाई निराश बनाएको छ। खड्काले यिनै समस्या समाधान गर्न व्यावहारिक खाका ल्याउने बताएका छन्।

उनी त्रिविमा व्यापक सुधार आवश्यक रहेको बताउँछन्। ‘त्रिविमा सुधार बिना नेपालको उच्च शिक्षामा सुधार सम्भव छैन,’ उनको भनाइ छ। शिक्षाको स्तर उठाउन उनी निम्न कार्य गर्ने वाचा गर्छन्:

परीक्षा सुधार: नतिजा समयमा आउनुपर्ने, परीक्षामा पारदर्शिता हुनुपर्ने र पुनरावलोकन प्रक्रियामा सुधार ल्याउनुपर्ने।

शैक्षिक पाठ्यक्रम अद्यावधिक: अहिलेको युगअनुसार विश्वविद्यालयले आफ्नो पाठ्यक्रम सुधार गर्नुपर्ने।

अनुसन्धान र विकासमा जोड: त्रिविमा अनुसन्धानको अवसर वृद्धि गर्न पहल गर्ने।

शिक्षक–विद्यार्थी सम्बन्ध सुधार:  विद्यार्थीलाई परामर्श दिने प्रणाली बलियो बनाउने।

अनलाइन प्रविधिको अधिकतम उपयोग: डिजिटल शिक्षालाई प्रवर्द्धन गर्दै अनलाइन कक्षा, डिजिटल पुस्तकालय र प्रविधिमैत्री क्याम्पस बनाउने।

विद्यार्थी हितका लागि सतत संघर्ष

खड्काले विद्यार्थीका हकहितका लागि आफू सधैं सचेत रहने बताउँदै आएका छन्। उनी पदमा बस्न मात्र नभई, सधैं विद्यार्थीको आवाज उठाउने स्वभावका नेता हुन्। क्याम्पसमा देखिएका प्रशासनिक अव्यवस्था, शैक्षिक गुणस्तरको कमी र भौतिक पूर्वाधारको अभावजस्ता विषयमा उनले निरन्तर आवाज उठाउँदै आएका छन्।

हालै मात्र त्रिविमा अत्यावश्यक पूर्वाधारको अभावबारे उनको धारणा चर्चामा आएको थियो। त्रिविको पुस्तकालय, प्रयोगशाला, र अन्य शैक्षिक स्रोतहरू सुधार गर्न उनी नेतृत्वदायी भूमिकामा देखिएका छन्। स्ववियु पदमा पुगेपछि उनी यी विषयलाई झन् व्यापक रूपमा उठाउने कुरामा विश्वस्त छन्।

राजनीतिक प्रभावबाट मुक्त नेतृत्वको आवश्यकता

विश्वविद्यालय राजनीति दलीय प्रभावबाट मुक्त हुन सकेको छैन। विद्यार्थी संगठनहरू राजनीतिक दलहरूको ‘फिडर संगठन’का रूपमा मात्र प्रयोग भइरहेका छन्। नतिजा विद्यार्थीका वास्तविक आवश्यकताहरू दोयम बन्छन्। यही अवस्थालाई बदल्नका लागि स्वतन्त्र उम्मेदवारहरू अत्यावश्यक छन्।

खड्काले यही मुद्दालाई आफ्नो अभियानको मुख्य आधार बनाएका छन्। ‘राजनीतिक पूर्वाग्रहका कारण विद्यार्थीहरूको भविष्यमा असर परेको छ,’ उनी भन्छन्, ‘अब दलगत राजनीतिलाई शिक्षण संस्थामा प्रवेश हुन दिनुहुन्न।’

विद्यार्थीका आधारभूत समस्या समाधानमा प्राथमिकता

खड्काले चुनावी मैदानमा ओर्लनुअघि नै विद्यार्थीहरूसँग छलफल गरी उनीहरूका प्रमुख समस्या पहिचान गरिसकेका छन्। विद्यार्थीहरूले भोग्नुपरेका निम्न समस्याहरू समाधान गर्ने उनले योजना बनाएका छन्:

-फीसमा पारदर्शिता: त्रिविमा विभिन्न शुल्कहरूमा अनावश्यक बढोत्तरी हुँदै आएको छ। यी शुल्कहरूको पारदर्शिता र न्यूनिकरणका लागि पहल गर्ने।

-छात्रवृत्ति र आर्थिक सहायता: कमजोर आर्थिक स्थितिका विद्यार्थीहरूलाई छात्रवृत्ति दिलाउने।

-भौतिक पूर्वाधार सुधार: कक्षा कोठाको अभाव, पुस्तकालयको सीमित स्रोत, र प्रयोगशालाको स्तरीकरण गर्न पहल गर्ने।

-सुरक्षा र अनुशासन: विद्यार्थीहरूलाई सुरक्षित वातावरण दिन पहल गर्ने।

विद्यार्थीहरूमा उनको लोकप्रियता र समर्थन

खड्काले उम्मेदवारी घोषणा गरेपछि त्रिवि केन्द्रीय क्याम्पसका विद्यार्थीहरूमा उत्साह बढेको छ। विशेष गरी स्वतन्त्र विद्यार्थीहरूको समूहले उनलाई खुलेर समर्थन जनाइरहेका छन्। क्याम्पसका विभिन्न संकायका विद्यार्थीहरूले उनलाई ‘नयाँ पुस्ताको नेतृत्वकर्ता’का रूपमा हेरेका छन्।

उनको स्पष्ट विचारधारा, सुधारको योजना, र विद्यार्थीप्रति समर्पणले गर्दा उनी लोकप्रिय बन्दै गएका छन्। क्याम्पसमा कुनै बेला नेतृत्वहीनता महसुस गर्ने विद्यार्थीहरू अब खड्कालाई विकल्पको रूपमा देख्न थालेका छन्।

विद्यार्थी राजनीतिमा सकारात्मक परिवर्तनको संकेत

उज्ज्वल खड्काको उम्मेदवारीले केवल एक उम्मेदवारको प्रवेश मात्र संकेत गर्दैन, यो विद्यार्थी राजनीतिमा आमूल परिवर्तनको संकेत पनि हो। यदि स्वतन्त्र विद्यार्थीहरूले चुनाव जिते भने, भविष्यमा दलगत प्रभावबाट मुक्त विद्यार्थी राजनीति सम्भव हुन सक्छ।

उनको उम्मेदवारीले अन्य क्याम्पसका विद्यार्थीहरूलाई पनि स्वतन्त्र रूपमा सोच्न र निर्णय गर्न प्रेरित गर्न सक्छ। शिक्षाको गुणस्तर सुधार्ने, भ्रष्टाचार नियन्त्रण गर्ने, र विद्यार्थीहरूलाई सशक्त बनाउने उनको अभियान विद्यार्थी राजनीति मात्र नभई, समग्र शिक्षा क्षेत्रका लागि महत्त्वपूर्ण छ।

उज्ज्वल खड्काको उम्मेदवारी एउटा नयाँ युगको सुरुवात हुन सक्छ। जबसम्म विद्यार्थी राजनीति वास्तविक विद्यार्थी समस्याहरूमा केन्द्रित हुँदैन, तबसम्म विश्वविद्यालयको सुधार सम्भव छैन। उनको उम्मेदवारीले अन्य विद्यार्थी नेताहरूलाई पनि जवाफदेही बनाउन मद्दत गर्नेछ। खड्काको नेतृत्वमा क्याम्पस प्रशासन, शैक्षिक सुधार र विद्यार्थी कल्याणमा व्यापक सुधार ल्याउन सकिने देखिन्छ।

समग्रमा, उज्ज्वल खड्काले स्वतन्त्र उम्मेदवारी घोषणा गरेर त्रिविमा नयाँ आशा जगाएका छन्। यदि विद्यार्थीहरूले सही निर्णय लिए भने क्याम्पसको अवस्था सुधार गर्न सकिन्छ। विद्यार्थी राजनीति अब केवल राजनीतिक दलहरूको हातको खेलौना बन्नु हुँदैन। परिवर्तनका लागि स्वतन्त्र विद्यार्थीहरू अगाडि आउनु आवश्यक छ। उज्ज्वल खड्काको उम्मेदवारी यस्तै परिवर्तनको पहिलो खुड्किलो बन्न सक्छ।

(बीमापोष्टकर्मी दिपक विष्टसँग कुराकानीमा आधारित)