पुँजी बजारमा ‘पर्ख र हेर’ अवस्थाः लगानीकर्ता नयाँ रौनक कै पर्खाइमा, के छन् चमक देखिने आधार ?

काठमाडौँ । पछिल्लो समय नेपाली पुँजी बजारमा लगानीकर्ता उत्साहका साथ प्रवेश गर्न सकेका छैनन् । शेयर बिक्रीको स्थिति पनि खासै उत्साहजनक देखिएको छैन र बजार समग्रमा ‘पर्ख र हेर’ को अवस्थामा रहेको देखिन्छ । खासगरी तिहार र छठको बीचमा, जब बजार दुई दिन मात्र खुल्यो, त्यतिबेला बजार राताम्य भएको थियो । बजार दुवै दिन झिनो अंकले घट्न पुगेको थियो र यसले लगानीकर्ताको मनोबल केहि कमजोर बनाएको देखिएको छ ।

दशैं–तिहारपछि बजारमा नयाँ चमक आउने अपेक्षा बसेका लगानीकर्तालाई दुई दिनको झिनो गिरावटले स्थिर अवस्थामा राखेको हो । वर्तमान अवस्थामा बजारमा मूल्य घटाएर बेच्न चाहने र बढी मूल्यमा किन्न नचाहने मनोवृत्तिले पुँजी बजारलाई थुप्रै अप्ठ्यारा दिनहरू भोगाइरहेको छ । त्यस्तो अवस्थामा, नेप्से सूचकको उतार–चढाव पनि विशेष केही देखिएको छैन र कारोबार रकम सामान्य रहेको छ । यसका कारण बजार साइडवेज चलिरहेको छ, जहाँ विशेष वृद्धि या घटबढ देखिएको छैन । यसको पछाडि लगानीकर्ताको मानसिकता र बजारका प्रवृत्तिहरू प्रमुख कारण बनेका छन् ।

बैंकिंग प्रणालीको तरलता र ब्याजदरको असरः बजार सुधारको सम्भावना

नेपालको बैंकिङ प्रणालीमा अझै बढी तरलता रहेको र ब्याजदरमा गिरावट आउनुले पुँजी बजारका लागि सकारात्मक संकेत दिन सक्छ । बैंकिंग प्रणालीमा अधिक तरलता र सस्तो ब्याजदरले बजारलाई माथितिर लैजाने सम्भावना छ । यसले कयौँ लगानीकर्ताहरूलाई यस बेला लगानी गर्न आकर्षित गर्न सक्छ ।

ब्याजदर घट्दै जानु र केन्द्रीय बैंकले प्रणालीमा रहेको तरलता व्यवस्थापन गर्न नसक्नुले पुँजी बजारमा नयाँ जीवन प्रदान गर्ने अनुमान गरिएको छ । यससँगै, बैंकिङ क्षेत्रका लाभांश र वित्तीय विवरणहरूको प्रभाव पनि बजारमा देखिन सक्छ । यही कारणले विश्लेषकहरूले आगामी दिनहरूमा बजारमा सुधारको लक्षण देख्ने विश्वास राखेका छन् ।

लाभांशको सिजन र कम्पनीका वित्तीय परिणामः लगानीको आकर्षण

नेपाली पुँजी बजारका सूचीकृत कम्पनीहरूले यस समय लाभांश घोषणा गर्दैछन् । यसको परिणामस्वरूप, लगानीकर्ताहरूका लागि अझ बढी आकर्षण उत्पन्न भएको छ । विशेषगरी, बैंक र अन्य वित्तीय संस्थाहरूले सार्वजनिक गरेको त्रैमासिक वित्तीय विवरणले प्रगति देखाएको छ, जसले बजारमा सकारात्मक भावना ल्याएको छ ।

तर, बिमा लगायतका अन्य क्षेत्रका कम्पनीहरूको वित्तीय विवरण अझै आउन बाँकी रहेकोले, त्यस्तो विवरणपछि बजारको वातावरण थप स्पष्ट हुनेछ । विशेषगरी, जब राम्रो लाभांश घोषणा र सकारात्मक वित्तीय परिणाम आउनेछन्, लगानीकर्ताहरूको मनोबल बढ्ने सम्भावना छ ।

तर, यस समयमा धेरै लगानीकर्ताहरू ’पर्ख र हेर’ अवस्थामा रहेका छन्, र यसले बजारलाई तत्काल सुधार गर्न गाह्रो बनाएको छ । तर भविष्यमा, वित्तीय परिणाम र लाभांश घोषणाले सकारात्मक प्रभाव पार्न विश्वास आम लगानीकर्ताको रहेको छ ।

नेपालको मौद्रिक नीति र लगानीकर्ताको आशा

मौद्रिक नीतिको पहिलो समिक्षा समेत नजिकै रहेको छ । समिक्षा मार्फत लगानीकर्ताले ब्यक्तिगत तर्फ शेयर धितो कर्जामा लगाएको क्याप हटाउन माग गरेका छन् भने जोखिम भार १०० प्रतिशतमा आउनु पर्ने माग गरेका छन् । यता, माइक्रो फाइनान्सको लाभांशमा लगाएको क्याप हटाउनु पर्ने माग उनीहरुको रहेको छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंकका गर्भनर महाप्रसाद अधिकारीको कार्यकाल चैतमा सकिदै छ । अहिलेको सरकार समेत बजारमैत्री रहेको लगानीकर्ताको विश्वास रहेको छ । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलि र अर्थमन्त्री विष्णु पौडेलले बजारलाई निकै प्राथमिकताका साथ हेरेका छन् । गर्भनर अधिकारी एमाले निकट रहेको बुझिन्छ । एमालेकै सरकारलाई सफल गराउन भएपनि गर्भनरले अझै लचिलो नीति ल्याउने आश लगानीकर्तामा रहेको छ । अन्तिम कार्यकाल रहेको हुँदा समेत गर्भनरले लगानीकर्तालाई सहज बातावरण बनाउने देखिन्छ । मौद्रिक नीतिको पहिलो समिक्षा मार्फत लगानीकर्ताको माग सम्बोधन हुन सके बजारले नयाँ गति दिने विश्वास रहेको छ ।

अमेरिकामा डोनाल्ड ट्रम्पको विजयसँगै, विश्वभरका लगानीकर्ताहरूमा उत्साहको लहर चलेको छ । ट्रम्पको विजयले युक्रेन–रुस र इजराइल–हमास युद्ध रोक्न सक्ने विश्वास व्यक्त गरिएको छ । यसले विश्वका प्रमुख अर्थतन्त्रहरूमा सुधार ल्याउने आशा जागृत गरेको छ । यदि यी युद्ध रोकिए भने, विश्व अर्थतन्त्रको गति पुनः सकारात्मक दिशामा फर्कन सक्छ ।

नेपालको पुँजी बजारमा पनि यसको असर पर्ने देखिन्छ । अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा सुधार हुँदा, नेपाल जस्तो विकसित नहुने अर्थतन्त्रलाई पनि फाइदा पुग्ने सम्भावना छ । यसका साथै, ट्रम्पका नीतिहरू र विश्वको ठूला युद्धको अन्त्यले नेपालको पुँजी बजारलाई थप सकारात्मक दिशा दिन सक्छ ।

नेपालको पुँजी बजार अहिले ’पर्ख र हेर’को अवस्थामै रहेको छ, तर दीर्घकालीन दृष्टिकोणमा बजार सुधारको संकेतहरू देखिन थालेका छन् । बैंकिंग प्रणालीमा अधिक तरलता र सस्तो ब्याजदर, वित्तीय संस्थाहरूका राम्रो परिणामहरू र लाभांश घोषणाहरू कारण नेपाली पुँजी बजारमा नयाँ उमग्ग आउने विश्वास रहेको छ ।