बीमा पोलिसी सरेन्डर अध्ययन प्रतिवेदनः ग्राहकसँगको सम्बन्ध विस्तार, दीर्घकालीन रणनीतिमा जोड
काठमाडौं । नेपालमा जीवन बीमा पोलिसी सरेन्डरको दर बढ्दै गएको सन्दर्भले जीवन बीमा कम्पनीहरु र नियामक निकायलाई चासोमा पारेको छ। चालु आर्थिक वर्षको मङ्सिर मसान्तसम्ममा जीवन बीमा कम्पनीहरूमार्फत ६ अर्ब १० करोड रुपैयाँ बराबरका ४५ हजार ६० वटा बीमा पोलिसी सरेण्डर भएको बीमाको नियमनकारी निकाय नेपाल बीमा प्राधिकरणले सार्वजनिक गरेको तथ्यांकले देखाएको छ ।
पछिल्लो समय जीवन बीमा उद्योगले पोलिसि सरेण्डरको रूपमा ठुलो चुनौतीको सामना गरिरहनुपरेको देखाएका छन् । जुन कोभिड–१९ महामारीको समयमा झनै चुनौतीपूर्ण बनेको बीमा विज्ञ रविन्द्र घिमिरे, भरत सिंह थापा र भिलास वोकरले गरेको अध्यक्ष प्रतिवेदनले यस्तो देखाएको छ।
यसै विषयमा गरिएको एक अध्ययनले कोभिड-१९ महामारीका कारण नेपालका बीमा धारकहरुको सरेन्डर व्यवहारमा देखिएको परिवर्तनलाई उजागर गरेको छ।बीमा पोलिसि सरेण्डरका बारेमा गरिएको यो अध्ययन नेपाली सन्दर्भमा पहिलो अनुसन्धान हो ।
डा. घिमिरेले काठमाडौं सहित नेपालका प्रमुख आठ सहर पोखरा, विराटनगर, वीरगन्ज, जनकपुर, बनेपा, भरतपुर र धनगढी लगायत मध्य पहाडी, भित्री तराई र तराईमा रहेका तीन ओटा सहरहरूलाई आधार मानेर उक्त अध्ययन प्रतिवेदन तयार पारेको प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ।
२०२०(२१ बीच आठ प्रमुख शहरहरूमा ४४५ नीति धारकहरूसँग गरिएको सर्वेक्षणले सरेन्डरको मुख्य कारणहरूलाई स्पष्ट पारेको छ। यस अध्ययनका अनुसार, आर्थिक कठिनाइहरू, पारिवारिक र मित्रहरूको सल्लाह, नीति सम्बन्धी अपर्याप्त जानकारी र ग्राहकहरूको लागि असहज प्रक्रिया प्रमुख कारणका रूपमा देखिएका छन्। सबैभन्दा चासोको कुरा भनेको कुनै पनि डेमोग्राफिक कारकहरूको सरेन्डरसँगको स्पष्ट सम्बन्ध नदेखिनु हो। यसले जीवन बीमा क्षेत्रमाथि गम्भीर प्रभाव पार्नुका साथै बीमा कम्पनीहरुको वित्तीय अवस्था र दिगोपनामा पनि प्रभाव पारेको छ।
यसको समाधानका लागि, बीमा कम्पनीहरूले वित्तीय अन्डरराइटिङ प्रक्रिया कडा बनाउने, नीति बारेमा ग्राहकहरूको शिक्षा र जागरूकता बढाउने र ग्राहकसँगको सम्बन्धलाई अझ बलियो बनाउनका लागि पहल गर्ने सिफारिस गरिएको छ। यी कदमहरूले सरेन्डर दर घटाउन र बीमा उद्योगको दीर्घकालीन स्थिरता सुनिश्चित गर्न मद्दत पुर्याउने अपेक्षा गरिएको छ। जीवन बीमा क्षेत्रका लागि यो चुनौती मात्र नभएर, सुधारको अवसर पनि हो, जसले भविष्यमा ग्राहक सन्तुष्टि र उद्योगको विश्वसनीयतालाई उच्च बनाउने छ।
बीमा कम्पनी र नियामक निकायलाई यस विषयमा सचेत गराउन तथा उपयुक्त नीति निर्माण गर्न सहयोग पुर्याउने उद्देश्यले अध्ययनका निचोडलाई साझा गरिएको छ। यो निष्कर्षले बीमा कम्पनीलाई पोलिसी सरेन्डरको समस्या समाधानका लागि दीर्घकालीन रणनीति बनाउन प्रेरित गर्ने विश्वास लिइएको छ।
अध्ययनमा सहभागीहरुले यस विषयमा थप सुझाव र टिप्पणीका लागि आह्वान गर्दै सबै सरोकारवालाहरुलाई यस चुनौतीलाई समाधान गर्न संयुक्त प्रयास गर्न आग्रह गरेका छन्।
जसमा अधिकारीले पोलिसि सरेण्डर हुनुमा प्रमुख २७ कारणहरू उल्लेख गरेका छन् । बीमा गर्नका लागि परिवार र साथीहरूबाट लिएको सल्लाह, पोलिसिका बारेमा अपर्याप्त जानकारी, वित्तीय आवश्यकता, सम्बन्धित बीमा कम्पनीबाट सल्लाहको अभाव, कम्पनीको कमजोर सेवा, एजेन्टहरूद्वारा गरिने फलोअपमा कमी, प्रिमियम तिर्न नसक्नु, कम पारिवारिक आय, अन्य बीमा कम्पनी तथा एजेन्टहरूको सुझाव, अभिकर्ताहरूले पोलिसिको बारेमा दिएको गलत जानकारी, कम बोनस दर, लामो समयसम्म नवीकरण नगरिनु, नवीकरण गर्दा लाग्ने चर्को जरिवाना, अभिकर्तासँगको कमजोर सम्बन्ध तथा कम्पनीको छवि लगायतका यावत कारणहरूले गर्दा पोलिसि सरेण्डर हुने क्रम बढेको निष्कर्ष निकालेका छन् ।
अध्ययन प्रतिवेदन,
https://www.nepjol.info/index.php/idjina/article/view/73209/55989
