कस्तो विद्युतीय गाडीमा बढी आगलागी हुन्छ ?
काठमाडौँ । पछिल्लो समय नेपाल अटो बजार ईभीले भरिएको छ । ग्राहकको चासो ईभीतर्फ बढेसँगै यसको आयात पनि उल्लेख्य रूपमा बढेको छ। विद्युतीय गाडीले वातावरणीय लाभ प्रदान गरे तापनि यससँगै केही गम्भीर सुरक्षा चुनौतीहरू पनि देखा परेका छन्। ती मध्ये मुख्य चुनौती लिथियम आयन ब्याट्रीबाट हुने आगलागीको जोखिम हो।
यी ब्याट्रीहरू इलेक्ट्रिक गाडीलाई शक्ति प्रदान गर्न महत्त्वपूर्ण भए तापनि, तिनीहरूले केही विशेष चुनौतीहरू सिर्जना गर्छन्, विशेष गरी पार्किङ ग्यारेज जस्ता बन्द स्थानहरूमा, जहाँ आगोको सम्भावनाले गम्भीर परिणाम ल्याउन सक्छ।
लिथियम आयन ब्याट्रीहरू, जसले ऊर्जा भण्डारणका लागि ठूलो क्षमतासँग काम गर्छ, ती मध्ये सबैभन्दा बढी जोखिमपूर्ण भाग क्याथोड हो। यो प्रायः निकल मङ्गानिज क्याबल्ट अक्साइड वा लिथियम आइरन फास्फेटबाट बनाइन्छ। निकल मङ्गानिज क्याबल्ट अक्साइड जुन सस्तो उत्पादन लागतको कारण प्रयोग हुन्छ, तापक्रमको अनियन्त्रित वृद्धि (थर्मल रनअवे) को लागि बढी संवेदनशील हुन्छ, जसले तुरुन्त आगो लाग्न सक्छ।
थर्मल रनअवे भनेको एक स्वचालित प्रतिक्रिया हो जसले तापक्रमको तीव्र वृद्धिलाई जन्म दिन्छ। यो सामान्यतया अत्यधिक चार्जिंग, अधिक तापमान, हानिकारक अवस्था, वा दोषको कारणले हुन्छ र एक पटक यो सुरु भए पछि, आगोको नियन्त्रण गर्नु निकै कठिन हुन्छ।
यद्यपि, ब्याट्री म्यानेजमेन्ट सिस्टम जस्ता सुरक्षा उपायहरूले यस जोखिमलाई घटाउँछन्, जसमा वास्तविक समय निगरानी, स्वचालित निष्क्रियता प्रणाली र आगोलाई पृथक गर्ने प्रणालीहरू समावेश छन्। तर, जस्तो-जस्तो इलेक्ट्रिक गाडीका रेंज र प्रदर्शन सुधार हुँदै जान्छ, तिनीहरूको ब्याट्री आकार बढ्दै गइरहेको छ, जसले आन्तरिक वातावरणमा आगोको सुरक्षा एक ठूलो चुनौती बनाउँछ।
युरोप, एशिया, र अमेरिकाबाट १०० इलेक्ट्रिक गाडीको विश्लेषण गर्दा लगभग ९० प्रतिशत गाडीहरू निकल मङ्गानिज क्याबल्ट अक्साइड ब्याट्री प्रयोग गर्छन्। यद्यपि यी ब्याट्रीहरूको उत्पादन लागत कम छ, तिनीहरू आगोको लागि बढी संवेदनशील हुन्छन्, जसले सुरक्षा चिन्ता बढाउँछ।
ब्याट्रीको भार र कार्यक्षमता अनुपात ईभी निर्माताहरूको लागि महत्त्वपूर्ण विचार हो। हाम्रो तुलनामा निकल मङ्गानिज क्याबल्ट अक्साइड ब्याट्रीहरूको वजन लिथियम आइरन फास्फेट ब्याट्रीहरूको तुलनामा थोरै बढी थियो, जसले निकल मङ्गानिज क्याबल्ट अक्साइड ब्याट्रीहरूको सुरक्षा जोखिमलाई अझ स्पष्ट बनाउँछ।
ब्याट्रिको चार्ज स्तर पनि आगोको तीव्रता प्रभावित गर्ने अर्को कारक हो। हाम्रो विश्लेषणले देखाएको छ कि पूर्ण चार्ज हुँदा निकल मङ्गानिज क्याबल्ट अक्साइड र लिथियम आइरन फास्फेट ब्याट्रीहरूमा आगोको तीव्रता निकै बढ्छ, जसले ईभी चार्जिङ स्थानहरूमा आगोको जोखिमलाई थप महत्वपूर्ण बनाउँछ।
यसैले, इलेक्ट्रिक गाडीहरू स्वामित्व गर्न सुरक्षित छन्, तर सुरक्षा उपायहरू पालना गर्न जरुरी छ। सार्वजनिक स्थानहरूमा आगो निभाउने प्रणालीहरू जस्ता प्रणालीगत उपायहरू महत्त्वपूर्ण छन्, साथै व्यक्तिगत ईभी मालिकहरूले पनि संभावित जोखिम कम गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छन्।
