बीमाको महत्व आमाको माया जत्तिकै छः सानिमा रिलायन्सका जयराम–बिना दम्पत्ती

जयरामः यसका लागि प्राधिकरणले बीमासम्बन्धी केही ऐन नियम सच्याउनुपर्ने देखिन्छ । पहिला हामीले धेरै कम्पनीमा बीमा गराउन पाउथ्यौं, अहिले एउटा कम्पनीमा भन्दा मिल्दैन । जस्तो, एक जनाले १० करोडको बीमा गराउन चाहेर एउटै कम्पनीमा मात्र बीमा गर्यो र उसको कुनै कारण देहावसान भयो भने उसले ११ करोडभन्दा पाउँदैन । यही १० करोडलाई हामीले मिलाएर विभिन्न कम्पनीमा हाल्दिन पायौं भने उसले २० करोडसम्मको दाबी पाउँछ ।

हामीले बीमितकेन्द्रीत सेवा प्रदान गर्ने हो भने यो व्यवस्था ल्याउनु जरुरी छ । प्राधिकरण तथा कम्पनीले पनि अभिकर्ताको महत्व र बीमा क्षेत्रमा खेल्ने भूमिकाको बारेमा मिडियामार्फत आम जनमानसमा सन्देश प्रवाह गरिदिने हो भने यसले पनि अभिकर्तालाई थप ऊर्जाशील भएर काम गर्न सहयोग पुग्छ ।

बिनाः  बीमा प्राधिकरणले बेला बेलामा नियमहरु परिवर्तन गरिरहेको हुन्छ जुन हामीलाई प्रत्यक्ष रुपमा थाहा हुदैन । हामी उहि पुरानै शैलीमा पोलिसी विक्री गरिरहँदा पछि कम्पनीको माध्यमबाट नियम परिवर्तन भएको थाहा पाउँछौं । यसले कम्पनी र प्राधिकरणको केही हुँदैन तर एउटा अभिकर्तालाई अफ्ठेरोमा पारेको हुन्छ । यस प्रकारको कार्यबाट अभिकर्ताको बीमितसँग सम्बन्धसमेत विग्रने खतरा रहन्छ ।

कम्पनीहरु मर्ज हुँदा अभिकर्तालाई के–कस्तो प्रभाव पर्छ ?

जयरामः यसले अभिकर्तालाई सामान्य रुपमा हेर्दा केही असर त पारेकै हुन्छ । तर, यसको समाधानको उपाय पनि कम्पनीले गरिरहेको हुन्छ । बीमामा धेरै पोलिसी हुन्छन तर यसलाई राम्रोसँग बुझेर जानेर मात्र विक्री गर्नुपर्छ । कतिपयले भन्नुहुन्छ ‘अभिकर्ता भेटेपछि बाँच्नुभन्दा मर्नु फाइदा रैछ भन्ने भयो !’ यसलाई त्यसरी लिनुहुँदैन । किनभने बीमा भनेकै जोखिम बहन गर्ने हो । बीमितको जीवनमा आउन सक्ने जोखिम बहन गर्ने भने कै बीमा हो । बीमाले त्यही जोखिम बहन गरिरहेको हुन्छ । यो कुरा बीमितले बुझ्न जरुरी छ ।

बिनाः  कतिपय बीमितलाई सानिमा रिलायन्स मर्ज भएको पनि थाहा थिएन । कुरा गर्ने क्रममा सानिमा कम्पनी त रिलायन्स पो भयो ? सानिमा हरायो ? भनेर आश्चर्य मान्दै प्रश्न गर्नुहुन्थ्यो । हामीले उहाँहरलाई प्राधिकरणको निर्देशन अनुसार मर्ज भएको हो हराएको हैन् । दुई कम्पनी मिलेर एक भएको हो, भनेर बुझाउने गरेका छौं ।

बीमितले बीमा पोलिसी पढुनपर्छ कि पर्दैन ? 

जयरामः बीमितले पढेको राम्रो हो । तर, अभिकर्ताले चाँही पढेकै हुनुपर्छ । संसार विश्वासमा नै अडेको छ । यदि अभिकर्ता इमान्दार भएर बीमितको अवस्था हेरेर उपयुक्त पोलिसी विक्री गर्ने हो भने यसले कुनै समस्या निम्त्याउदैन । तर अभिकर्ताले आफ्नो स्वार्थपूर्ति गर्ने हेतुले पोलिसी विक्री गर्ने हो भने यसले सम्बन्धमा नै दरार ल्याउँछ । एउटा जिम्मेवार अभिकर्ता भइसकेपछि कुनै बीमितले गलत पोलिसी खरिद गर्न चाह्यो भने पनि त्यो विक्री गर्नुहुदैन । अभिकर्ताले कहिलेकाँही एउटा दुईटा बीमा पोलिसी नउठाउने हिम्मत राख्नुपर्छ । हामी कमिसनको पछि कुद्न थाल्यौं भने अपराध गरिरहेका हुन्छौं । जसरी एउटा दुधवालाले धेरै दूध बेच्ने लक्ष्य राख्यो भने पानी थपेर अपराध गर्छ बीमा पेशामा पनि त्यस्तै हो ।

जयरामः मेरो अन्डरमा पनि ५०–६० जना अभिकर्ता पनि छन् । मैले चाँही पढेलेखेको र बीमा सम्बन्धी बुझेको मान्छेलाई नै राख्ने गरेको छु । मेरो हालसम्म कुनै पनि क्लेम परेको छैन र नपरोस पनि । सबै बीमितहरु दीर्घजिवी हुन् ।

बिनाः पाँच वर्षको अन्तरालमा मैले लगभग दुई करोड रुपैयाँ बराबरको सेल्फ कोडमा विजनेश गरे होला । टिमबाट त धेरै नै भएको छ । क्लेमको कुरा गर्दा मेरो एउटा क्लेम परेको छ । फेरी कस्तो भयो भने ? उहाँलाई कसैले बीमा गरायो भने पैसा आउँछ भनेको रहेछ । एक दिन उहाँ क्यान्सरको कारण विरामी भएर अस्पतालमा भर्ना हुनुभएको रहेछ र क्यान्सर भएको थाहा पाउनुभएछ । त्यसको पाँच दिनपछि बीमा गराउनपर्यो भनेर फोन आयो ।

उहाँ हेर्दा फिट हुनुहुन्थ्यो त्यसमा पछि उहाँले आठ वर्षे अवधिको बीमा लिनुभएको थियो । पछि उहाँको क्लेम परेपछि आवश्यक डकुमेन्ट तयार पार्दै गर्दा पोलिसी इन्ट्रि हुनुअघि नै क्यान्सर भइसको पुष्टि भयो । त्यस्तो भएपछि हामीले दाबी दिन सकेनौं । हामीलाई पनि नरमाइलो लाग्यो । त्यो हुनुअघि नै उहाँले बीमा गराएको भए दाबी पाउनुहुन्थ्यो । घातक रोग लागिसकेको पुष्टि भयो र दुर्घटनाले क्षतिग्रस्त भैसकेपछि बीमा गराएर हुँदैन । बीमा भनेको त हामी तन्दुरुस्त हुँदा नै लिनुपर्छ । त्यसैले बीमालाई पहिलो प्राथमिकतामा राख्नुपर्छ ।

एमडीआरटीमा कतिचोटी सहभागी हुनुभयो?

बिनाः म सानिमा रिलायन्समा काम गर्दैगर्दा म तीन पटक एमडीआरटी भए । एउटा सामान्य अभिकर्ता भन्दापनि एमडीआरटी अभिकर्ता भनेपछि बीमितहरु पनि सकारात्मक बन्नुहुन्छ । आफ्नो पैसा तिरेर विदेश जानुभन्दा एमडीआरटी बनेर नेपालको राष्ट्रिय झण्डा ओड्दै सम्मेलनमा भाग लिन विदेश जानुको आनन्द नै छुट्टै हुन्छ । त्यहाँ गएपछि हामीलाई धेरै नै गर्व महसुस हुने रहेछ । कुनै समय हामीलाई पनि म एमडीआरटी बन्छु होला र ? भन्ने लाग्थ्यो । तर, एकचोटी बनिसकेपछि धेरै उर्जा प्राप्त हुन्छ । मेरो अहिले १० चोटी एमडीआरटी बन्ने लक्ष्य छ ।

कुन पोलिसीमा बीमितको आकर्षण धेरै छ ?

जयरामः मैले इन्डोमेन्ट र होल लाइफ पोलिसी धेरै बिक्री गरेको छु । किनभने बीमितले सर्वाधिक यही पोलिसी रुचाउनु भएको छ । अझै बीमा बालबालीकाको धेरै हुने गर्छ । तर कस्तो अवस्थामा बीमा गराउने भन्ने पनि हुन्छ । बीमाले एउटा बीमितको मूल्य बनाएको हुन्छ । आफन्त गुमाउनुको पीडा त्यहिमाथि ऋणले थिच्दा झनै सकस पर्छ । बीमाले कम्तिमा त्यो आर्थिक भार थेगेको हुन्छ ।

बीमा हुने खानेलाई होकी हुँदा खानेलाई?

बिनाः मलाई जहाँसम्म लाग्छ बीमा हुँदा खानेका लागि झनै अपरिहार्य हो । बीमा सबैलाई आवश्यक छ । तर गरिबलाई यसको झन धेरै जरुरी हुन्छ । अभिकर्ताले पनि सहरकेन्द्रीत रहेर हुनेखानेलाई ठूलो बीमाङ्कको बीमा गराउने लक्ष्य राख्नुहुन्छ तर म सहर भन्दा पनि गाँउ केन्द्रीत रहेर बीमा गराउने गर्छु ।

अभिकर्ता पेशामा आउन चाहनेलाई तपाई के सुझाव दिनुहुन्छ ?

बिनाः यदि हजुरहरु यो पेशामा आउनुभएको छ वा चाहनुभएको छ भने आफ्नो जीवन साथीलाई पूर्ण समर्थन गर्नुहोस् । जुनसुकै पेशामा लागेको भएपछि एक–अर्कालाई पूर्ण समर्थन् गर्नुहोस् । बीमा पेशालाई भविष्य ठानेर आउनुहोस् निरन्तर यसमा प्रयासरत रहनुभयो भने सफलता अवश्य प्राप्त हुनेछ ।

अभिकर्ताले ट्रेनर वा लिडर चाही राम्रो खोज्नुपर्छ । यदि म कहाँ आउने हो भने पनि म तालिम दिन सक्छु । सुरुको एक वर्षचाँहि कडा मिहेनत गर्नुपर्छ । त्यसपछि त सहज र सरल लाग्छ, यो पेशा ।

तपाईहरु बीमा प्राधिकरणलाई के भन्न चाहानुहुन्छ ?

जयरामः बीमा प्राधिकरणले अभिकर्तालाई सम्मान गरोस् । अभिकर्ताविना बीमा क्षेत्र चल्नै सक्दैन । बीमाको मेरुदण्ड अभिकर्तालाई बीमा प्राधिकरणले सहज हुने किसिमको नीति ल्याउनुपर्छ । अझ हामीले त एक दिन प्राधिकरणसँगै छलफल गर्ने निर्णय गरेका छौं ।

बिनाः बीमा प्राधिकरणले अभिकर्ता भनेको बीमा क्षेत्रका लागि एक नभई नहुने जनशक्ति हो । अभिकर्ता बाट नै सिंगो बीमा व्यवसाय चलिरहेको हुन्छ भन्ने किसिमको सन्देशहरु प्रवाह गरिदिओस् । आम मानिसमा अभिकर्ताप्रतिको धारणा सकारात्मक हुने किसिमको जनचेतना जगाउन सकियो भने अभिकर्तालाई थप ऊर्जा मिल्ने र यसले सिंगो बीमा व्यवसायमा नै सकारात्मक परिवर्तन आउँछ ।