इन्भेष्टमेन्ट मेगा बैंकका अध्यक्ष पाँडे जेल जाने, छायाँ सेन्टरको छानविन घेरामा अन्य को-को ? (सूचीसहित) 

काठमाडौं । बालुवाटार जग्गा काण्डमा व्यक्तिका नाममा दर्ता भएको जग्गाहरु हाल सरकारीकरण भइसकेको छ । गत साता मात्रै ४२ वर्ष पहिले चौधरी ग्रुपले कब्जा गरेको बाँसबारी छालाजुत्ता कारखानाको १० रोपनी जग्गा पनि सरकारको नाममा आइसकेको छ । अब पालो वहुचर्चित ‘थँ वहिल’ अर्थात ठमेलको छायाँ सेन्टरको । बाँसवारी छालाजुत्ताको जस्तै छानविन भएमा प्रहरीले नेपाल इन्भेष्टमेन्ट मेगा बैंकका अध्यक्ष पृथ्वीबहादुर पाँडे जेल पर्ने छन् ।

राणा खलक ससुरालीको सम्पत्ति हत्याएर ‘पायोनियर’बैंकरको छवि बनाएका पृथ्वीबहादुर पाँडेसहित छायाँदेवी कप्पलेक्सका ४३ बढी लगानीकर्ताहरु जेल पर्ने भएका हुन् । ऐतिहासिक गुठीको जग्गा हडपेर बनाइएको छायाँदेवी कम्प्लेक्सबारे  प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान व्यूरो सीआईबीले छानविन अघि बढाउने तयारी गरेको बुझिएको छ ।

साविक ‘नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंक’ हाल नेपाल इन्भेष्टमेन्ट मेगा बैंकका अध्यक्ष समेत रहेका पृथ्वीबहादुर पाँडे ठमेलस्थित छायाँदेवी कम्प्लेक्सका मुख्य शेयरधनी तथा संस्थापक अध्यक्ष हुन् । अहिले छायाँदेवीको मुख्य हर्ताकर्ता भने, पृथ्वीकी धर्मपत्नी प्रतिमा पाँडे(राणा)हुन् । छायाँदेवी कम्प्लेक्स प्रालिसहित प्रतिमा पाँडे, शंकरप्रसाद शाह, काठमाडौं महानगरपालिका र गुठी संस्थानलाई प्रतिवादी बनाई २०७१ यता १४ बढी मुद्दा अहिले पनि सर्वोच्चमा विचाराधीन छन् ।

छायाँदेवी कम्प्लेक्स विवादमा सार्वजनिक सरोकार, लिखत बदर, गुठी रैतानी बदर, नक्सा पास बदर र लिखत धितोसमेत बदर माग गर्दै विभिन्न मितिमा मुद्दा दायर भएका हुन् । अधिवक्ता दीपक मिश्र र अधिवक्ता रामहरि श्रेष्ठ समेतले २०७१ बैसाख र असोजमा मुद्दा दायर गरेका थिए । यसै विवादमा गुठी लिखत बदर नक्सा बदर माग गर्दै भागवत नरसिंह प्रधानले २०७३ असोज २ गते हालेका थिए । विवादित जग्गामा सपिङ मल बनाउने सुरेशाय हाउजिङ कम्पनी प्रालि र अम्बिका राणाविरुद्ध समेत लिखत बदरसमेतको मुद्दा छ ।

बैंकर बनेर हिँडिरहेका पृथ्वीबहादुर पृथ्वी नारायण शाहको राज्य विस्तारको क्रममा कीर्तिपुर ‘चढाई’गर्दा स्थानीयद्वारा मारिएका काजी कालु पाँडेका सन्तति तथा राणाकालीन सत्ताका प्रभावशाली प्रशासक सरदार भीमबहादुर पाँडेका छोरा हुन् । उनी सत्ता पहुँचको दुरुपयोग गर्दै बागमती सभ्यता मास्न उद्दत देखिएका छन् ।

पर्यटीय केन्द्र ठमेलको मुटु क्षेत्रको १५ रोपनी क्षेत्रफल ओगटेको र ५ अर्ब लगानी गरेको भनिएको छायाँदेवी कम्प्लेक्सभित्र २ सय ५० वटा पसल, दुई सयवटा सुविधासम्पन्न कोठा भएको पाँचतारे होटल, एक हजार क्षमतायुक्त बैंकट हल, पाँचसय क्षमताको कन्र्फेन्स हल र ७ वटा रेष्टुरेन्ट सहितको ४ सय ५० वटा गाडी अटाउने क्षमताको कारपार्क गर्न मिल्नेगरी योजनावद्ध बनाइएको थियो ।

१५ मध्ये १२ रोपनी जग्गा कुनै बेला सिंह सार्थबाहु गुठीका नाममा रहेको गुठियार तथा अनुसन्धानकर्ता भागवतनरसिंह प्रधान बताउँछन् । उनले जमिन गुठीको भएकाले व्यवसायिक भवन बनाउनु गैरकानुनी हुने जिकिर गर्दै सर्वोच्चमा मुद्दा हालेका हुन् ।

कित्ता नम्बर १६७ मा रहेको भगवानबहालस्थित छायाँदेवी कम्प्लेक्स निर्माणदेखि नै विवादमा परेको थियो । मालपोत कार्यालयको रेकर्डमा अहिले पनि सार्वजनिक पोखरी भनी कायम छ । २०४४ सालमा सरकारले निर्णय गरेर यो पोखरी सार्वजनिक गरेको थियो । त्यसअघि यसको स्वामित्व राणा परिवारका नाममा थियो । केशर शमशेर राणाले गुठीलाई वर्षको १ सय २५ रुपैयाँ तिर्ने गरी १९७७ सालमा पोखरी आफ्नो कम्पाउन्डभित्र पारेका थिए ।

विक्रम संवत १९४६ सालमा कमलपोखरीको डिल थँ वहिलका लुचा ज्यापुले मोरु २० मा ठेक्का लिएको दस्तावेज । जुन डिलमा फलफूल लगाई गुठीको आयस्रोत बढाउने गरिन्थ्यो ।

केशर शमशेरको देहावसानपछि उनका छोरा केयुर शमशेरले पोखरी सुकाई २०२७ सालदेखि धान रोप्ने खेत बनाए । उनलेपछि मोही दर्ता गरे । यो पोखरीमा ठमेल भगवानबहालस्थित विक्रमशील महाविहारमा रहेको सिंह सार्थवाहु भगवानको नाममा थियो । जसको सम्बन्ध बौद्धधर्मावलम्बी, छिमेकी तिब्बत अर्थात् चीनसँग समेत रहेको बताइन्छ । सिंह सार्थवाहुलाई चढाउन यसै पोखरीको ‘कमल’ प्रयोग गरिने भएकाले उक्त पोखरीलाई कमल पोखरीका नाममा चिनाइएको प्रधानको भनाई छ । पहिले काठमाडौंमा कमलको फूल पाउने यहि एउटा पोखरी रहेको समेत प्रधानको जिकिर छ । ज्ञानेश्वर क्षेत्रमा बनेको कमल पोखरीमा समेत यसै कमलपोखरीबाट कमल लिएर सारिएको बताइन्छ ।

२०३३ सालमा शहरी क्षेत्रको नापी हुँदा पोखरी कित्ता नम्बर १ सय ६७ मा परेको उल्लेख छ । कित्ताको क्षेत्रफल १२ रोपनी १३ आना २ पैसा २ दाम रहेको मालपोत कार्यालयको रेकर्ड छ । २०३९ साल जेठ २४ को भूमिसुधार मन्त्रालयको जग्गाधनी पुर्जामा पनि यो कित्तामा पोखरी नै जनिएको छ । जुन पुर्जामा जग्गाधनी सिंह सार्थबाहु गुठी लेखिएको छ । गुठी संस्थानमा रहेको २०४२ सालको फिल्डबुकमा पनि पोखरी नै भनी उल्लेख छ ।

ऐतिहासिक विक्रमशील महाविहार परिसरभित्र पाइएको लिच्छिविकालीन चैत्य । 

२०४४ मंसिर २३ गते सरकारले निर्णय गरेर छायाँदेवी कम्प्लेक्स ठडिएको पोखरी सरकारको नाममा दर्ता भएको थियो । त्यसयता बनेको जग्गाधनी स्रेस्तामा पनि पोखरी नै भनी उल्लेख छ । जग्गाधनीको नाम श्री ५ को सरकार भनी उल्लेख छ । तर, जहाँ गैरकानूनी रुपमा व्यवसायिक कम्प्लेक्स बनाइ पाँडे खलकले निर्वाध व्यापार गरिरहेको छ ।